නිවැරදි ධර්මය සැමදා විද්‍යමාන නොවේ..... අධර්මයෙන් එය වැසීයමින් පවතී......
කටරොළු කියන්නේ ගෙවතු අලංකරණයට බහුල වශයෙන් යොදා ගැනෙන මල් වර්ගයක්. නිල් පාට කටරොළු මලින් වැල පිරෙන කොට ගෙවත්තටම එන්නේ අමුතු එළියක්. මේ කටරොළු ශාකය ගෙවතුවල රෝපණය කළත් මෙහි පවතින ඖෂධීය වටිනාකම හැමෝම දන්නේ නැහැ. ඇත්තටම කටරොළු කියන්නේ දේශීය වෙදකමේ රෝග රැසක් මැ~ලන්න ඖෂධ නිපදවන වටිනා ශාකයක්. අද සමාජය නොදන්නවා වුණත් පැරැණි වෙදැදුරන් පැවැසූ පරිදි කටරොළු කියන්නේ රෝග රැසකට ගුණය, සුවය සලසන මහා ඖෂධයක්.
කටරොළු සාමාන්‍ය වශයෙන් ගත්තොත් ප්‍රභේද 2කට වෙන් කෙරෙනවා. ඒ ප්‍රභේද දෙක තමයි නිල් පාට මලක් හැදෙන නිල් කටරොළු සහ සුදු පාට මලක් හැදෙන එළ කටරොළු යන දෙක. අපරිජිතා, ගිරිකර්ණිකා, ගේ කුරනි යන නම්වලින් ආයුර්වේදයේ හැඳින්වෙන කටරොළු අයත් වන්නේ ත‍්ඉ්ජැ්ැ කුලයට. ක‍කසඑදරස් එැරබ්එැ් මෙහි උද්භිද විද්‍යා නාමය. කටරොළු කියන්නේ ආයුර්වේදයට අලුත් ශාකයක් නෙවෙයි. බොහෝ රෝග සුව කරන්න මේ ඖෂධය බහුල වශයෙන් යොදාගෙන තිඛෙනවා.
ආයුර්වේදයේ මූලික ග්‍රන්ථ වන චරක සංහිතාව, සුශ්‍රැත සංහිතාව, අෂ්ඨාංගහෘද සංහිතාව වැනි ග්‍රන්ථවලත්, බුද්ධදාස රජු විසින් රචිත සාරාර්ථ සංග්‍රහයෙත් මේ කටරොළු ඖෂධය ගැන සඳහන් වෙනවා. ඒ අතීත වෙදැදුරන්ගේ දර්ශනයට අනුව පොදුවේ රුධිර දෝෂ, වාත දෝෂ, දැවිලි රෝගවලට, ඉදිමුම වැනි රෝග නැති කිරීමට සුදුසුම අගනා ඖෂධයක්. සුශ්‍රැත සංහිතාවට අනුව කටරොළු කියන්නේ ශිරෝ විරේචන ද්‍රව්‍යයක්, ඒ කියන්නේ විවිධ රෝගවලට මේ ඔසුවෙන් නස්නයක් කිරීමෙන් ඒවා සුවවන බව එහි සඳහන් වෙනවා. ඒ වගේම කටරොළු ඖෂධය තරුණ බව රකින ඖෂධයක් බවටත් ප්‍රචලිතයි.
වරුණාධිගණ සහ න්‍යග්‍රොධාදී ගණවලට අයත් කොටසේ ශරීරයේ විස නැති කිරීමටත් මෙය හොඳයි කියල සඳහන් වෙනවා. එහි සඳහන් ආකාරයට ශරීරයේ කුෂ්ඨ නැතිකර, තුවාල පිරිසුදු කිරීමටත් කටරොළු ඖෂධයෙන් පුළුවන්. මේ ශාකය වැලක් නිසා ආයුර්වේදයේ මෙය ලතාවක් ලෙස වර්ග කරනවා. පුංචි කොළ පවතින, කොළයේ කෙළවර ගැට්ටක් තියෙන නිල් හෝ සුදු මල් හැදෙන කටරොළු ශාකයෙ කරල් විශේෂයක් හැදෙනවා. සමහර රටවල ඒ කරල්වල ළපටි ඒවා වෑංජනයක් ලෙසත් ගන්නවා. බුරුමය වගේ රටවල කටරොළු මල් තෙලේ බැදලා පපඩම් වගේ කනවා. ඒවා ඉතාම රසවත්, ගුණවත් ආහාර. ලංකාව, ඉන්දියාව, බුරුමය, තායිලන්තය වැනි ආසියාතික රටවල බහුල වශයෙන් හටගන්න කටරොළු රනිල කුලයට අයත් ශාකයක්. ඒ නිසාම කටරොළු ශාකයක් වැඩුණු තැන පස සරුයි. කටරොළු පස සරු කරන ශාකයක්.
රෝග සඳහා ඖෂධ පිණිස කටරොළු ශාකයේ මුල්, මල්, කොළ, පොතු, ඇට යන පංචාංගයම ගන්නවා. කැස්ස, ඇදුම, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව වැනි රෝගවලදී කටරොළු මුල් ඉතාම ගුණදායකයි. කටරොළු මුල් වියළා කුඩුකර (පවුඩර් ලෙස) දිනකට එයින් ග්‍රෑම් 1-3 ත් අතර ප්‍රමාණයක් උණු වතුර එකකට මිශ්‍ර කර බොන්න. වේල් කිහිපයකින් සුව වේවි. ඒ වගේම කටරොළු මුල් වියළා දුම ඇල්ලුවොත් සෙම් රෝග සුව වෙනවා.
කටරොළු ශාකයේ පංචාංගයම තම්බා ගත් කෂාය පානය කළොත් ශරීරයේ ඇති සෙම ඉවත් කරන්නත් පුළුවන්. මේ වන විට පර්යේෂණ මට්ටමින් පවා තහවුරු වෙලා තිඛෙනවා. කටරොළු කියන්නේ මානසික ආතතිය නැති කිරීමේ ගුණය ඇති ඖෂධයක් කියලා.
ඒ සඳහා වඩාත්ම සුදුසු කටරොළු මුල්. මුල් කෂායක් ලෙස ඔබ මේ ඖෂධීය කෂාය පානය කළොත් එය අගනා ඖෂධයක් වේවි.
දේශීය චිකිත්සාවේ (ආවේණික) උන්මාද රෝග, පිස්සු බලු රෝග වැනි රෝගවලට ප්‍රතිකාර කරන්න කටරොළු ඖෂධය ගන්නවා. ඒ වගේම කෘමි, සර්ප දෂ්ටනවලදී ශරීරයේ ඇති විෂ නැති කරන්නත් කටරොළු මුල් කෂාය ගුණයි.
ස්ත්‍රී, පුරුෂ දෙපාර්ශ්වයේම වන්ධ්‍යාභාවය නැති කරන්න සුදුසුම ඖෂධයක් තමයි කටරොළු කෂාය. ඒ වගේම ස්ත්‍රීන්ගේ ගර්භාෂ රෝගවලටත් කටරොළු කෂාය ගුණදායකයි. ශරීරයේ අභ්‍යන්තර රෝගවලට වගේම ශරීරයේ බාහිර රෝග සුව කරන්නත් කටරොළු සුදුසුම ඖෂධයක්. ශරීරයේ වේදනාව, ඉදිමුම රුධිර ගැලීම් වැනි තත්ත්ව නැති කරන්නත් මෙය අද්විතීය ඖෂධයක්.
රුධිරය ගලන අර්ශස් අවස්ථාවකදී එය සුව කරන්න කෂායක් ලෙසත් කටරොළු භාවිත කරනවා. ඒ වාගේම සම්පූර්ණ කටරොළු ශාකයම ගලේ අඹරා තලපයක් සේ සාදා අර්ශස් ගෙඩිවල ආලේප කිරීමෙන් කෙටි කලකින් සුවයක් ලබන්නත් පුළුවන්.
කටරොළු ශාකය ශිරෝ විරේචන ද්‍රව්‍යයක් ලෙසත් හඳුන්වනවා. තද හිසේ කැක්කුමකදී කටරොළු කොළ කිහිපයක් තළා බින්දු දෙකක් ගෙන එය නාසයෙන් ඉහළට ඇදීමෙන් ක්ෂණික සුවයක් ලබන්න පුළුවන්. ඒ වගේම ගලගණ්ඩය රෝගය සුව කරන්න සුදු කටරොළු මල් ස්වල්පයකට වතුර පත හතරක් දමා එය එකට සිඳුවා පෙරා බොන්න. ගලගණ්ඩ රෝගයට මේ සුදු කටරොළු මල් කෂාය දෛනික බීම ඉතාම ගුණයි. ගර්භාෂ රෝගවලදී, ආර්තව වේදනාවලදී නිල් කටරොළු මල් කෂාය පානය කරන්න. එය ගුණදායකයි.
කටරොළු ශාකයේ මුල් අරගෙන පිරිසුදු කර හොඳින් ගලේ අඹරා ඒ ද්‍රාවණය සුදු කබර මත ආලේප කළොත් සුදු කබර රෝගයෙන් මිදෙන්නත් පුළුවන්. ආහාර මාර්ග පද්ධතියටත් කටරොළු ඉතාම ගුණදායකයි. ආමාශගත තුවාල පවා සුව කරන්න මෙමගින් පුළුවන්. ඔබ කළ යුත්තේ නිල් කටරොළු වියළි මුල්, පොතු හොඳින් අඹරා තලපයක් ලෙස සාදා මී පැණි සහ ගිතෙල් එක්ක ආහාරයට ගැනීම පමණයි. ආමාශගත රෝගවලට මෙය අගනා ඖෂධයක්.
උගුරේ ආසාදනවලදී කටරොළු පත්‍ර අඹරා උගුරේ ආලේප කිරීමත් සුවදායකයි. කටරොළු පංචාංගයම කෂාය කර පානය කිරීමෙන් මුත්‍රා දැවිල්ල, මුත්‍රා ගල්, මුත්‍රා අඩස්සි කියන සෑම මුත්‍රා රෝගයක්ම සුව කරන්න පුළුවන්.
ඒ වගේම මුඛාශි්‍රත රෝගවලටත් කටරොළු මුල් ඉතාම හොඳයි. කටරොළු කියන්නේ හොඳ වේදනා නාශක ඖෂධයක්. ඒ නිසාම දත් කැක්කුමකදී කටරොළු මුල් ස්වල්පයක් ගම්මිරිස් ඇටයක් එක්ක අඹරා වේදනා සහිත දතේ තබා ඉන්න. දත් කැක්කුම නැති වේවි.
අපි දැක තිඛෙනවා ඇතැමුන්ට ශරීරයේ විවිධ දුර්වලතා නිසා අසීමිත ලෙස දහදිය දමනවා. එවන් අවස්ථාවකදී කටරොළු කොළ, අමු ඉ`ගුරු සමව ගෙන අඹරා කල්කයක් වගේ සාදා ආහාරයට ගන්න පුළුවන්. දහදිය දැමීම සාමාන්‍ය පරිදි සිදුවෙනවා.
උන්මාද අවස්ථාවලදී එළ කටරොළු මුල් ඉස්ම හාල් පානු වතුර සහ එළ`ගිතෙල් මිශ්‍ර කර පානයට දීම ඉතාම සුදුසුයි. සමේ හටගන්නා රෝගවලටත් කටරොළු ඉතාම ගුණදායකයි. කටරොළු ඇට කබලෙ බැද කුඩුකර මී පැණි හා මිශ්‍ර කර වරකට ග්‍රෑම් 5ක් 10ක් වගේ දිනකට දෙවරක් බොන්න. ශරීරයට යම් විසක් ඇතුළු වුණාම කටරොළු මුල් දෙහි ඇඹුලින් අඹරා ඒ යුෂ පානය කරන්න. විස තත්ත්වය ඉක්මනින් නාශනය වනවා.
යෝග රත්නාකරය කියන්නේ ඉපැරැණි ඖෂධීය වට්ටෝරු ඇති ග්‍රන්ථයක්. එහි සඳහන් ආකාරයට අරළු මුල්, නෙල්ලි, කටරොළු කෂාය කර ඒ කෂායට සිවංගුරු ගෙන්දගම්, රත්, හිරියල් දමා එයට තල තෙල් මිශ්‍ර කර අව්වේ කකාරා කුෂ්ඨ රෝගවල විටින් විට ගෑවොත් කුෂ්ඨ රෝග සුවපත් වෙනවා.
කටරොළු ඖෂධයේ පවතින මහාර්ඝ ඔසු ගුණය නිසාම මේ ඖෂධයත් අන්තර්ගත විවිධ ඖෂධ වෙළෙඳපොළේ තිඛෙනවා. වන්ධ්‍යාභාවයෙන් පෙළෙන ස්ත්‍රී, පුරුෂ දෙපිරිසටම වන්ධ්‍යාභාවය නැති කරන්න, ගර්භපාල රස ඖෂධය වෙළෙඳපොළේ තිඛෙනවා. ඒ වාගේම ශරීරයේ ඇතිවන දැවිල්ල, කැසිල්ල, කුෂ්ඨ වැනි රෝග සුවකරන්න වාතරක්තාන්තක රස ඖෂධය ගුණදායකයි. කටරොළු කියන්නේ රක්තය පිරිසුදු කිරීමට සමත් ඖෂධයක්. එනිසයි ශරීරයේ තුවාල, කුෂ්ඨ, සුව කිරීමේ ගුණයත් මෙහි පවතින්නේ. ඒ වගේම කෝරණ්ඩ තෛලය කියන්නේ වාත රෝග සුව කරන්න පුළුවන් ඖෂධීය තෛලයක්. එහිත් කටරොළු අන්තර්ගතයි. ඒ වගේම ඉදිමුම, ශරීරයේ විස, හන්දිපත් වේදනාවක් වැනි අවස්ථාවක ශරීරයේ ආලේප කරන්න ඔබට තවත් ඛෙහෙතක් සාදා ගන්න පුළුවන්. ඒ තමයි කටරොළු කොළ හොඳින් අඹරා කල්කයක් සාදාගෙන ඉදිමුම්, හන්දි වේදනා, විස ශරීර ගත වූ තැන ආලේප කරන්න. මේ කල්කය ඉතාම ගුණදායකයි.
ඇත්තටම කටරොළු කියන්නේ පූජා කරන්න ගන්න මල් වර්ගයක් විතරක්ම නෙවෙයි, හොඳ ඖෂධයක්.
සමිත් මධුරංග
මව්බිම
